Meditatie

Je ziet tegenwoordig op veel plaatsen Boeddhabeelden: op vensterbanken en in tuinen, en zelfs in warenhuizen zoals Action. De rustige uitstraling van een zittende Boeddha heeft blijkbaar een speciale aantrekkingskracht. Maar niet iedereen kent de stille boodschap van zo’n beeld. Er is iets bijzonders gaande met deze zittende figuur.
De Historische Boeddha, een mens zoals jij en ik, kwam na een lange zoektocht in deze zittende houding tot een diep inzicht. Hij realiseerde zich dat alles en iedereen direct met elkaar verbonden is. Hoe verschillend we ook zijn, samen vormen we één groot geheel. Dat inzicht deed hem anders naar de wereld kijken; met meer liefde en compassie, want hoe kan ons het lijden van anderen en van de natuur koud laten als we één ondeelbaar geheel zijn.
Volgens het Boeddhisme kunnen ook wij in onze tijd iets van dat inzicht en de daaruit voortvloeiende liefde leren ervaren. Maar dat vereist wel dat we het voorbeeld van de Boeddha volgen en zelf gaan mediteren. Het zittende Boeddhabeeld belichaamt dus niet alleen de persoon van Boeddha, maar vooral ook de beoefening van meditatie.
Gelukkig bevat de Boeddhistische leer duidelijke meditatie-instructies die door de eeuwen heen zijn doorgegeven via een ononderbroken reeks van verlichte meesters. Omdat de Boeddha in India leefde, ligt daar de oorsprong van zijn leer, maar het Boeddhisme verspreidde zich in de loop der tijd naar andere Aziatische landen.
De Zen school ontwikkelde zich in China en werd daarna overgebracht naar Vietnam, Korea en Japan. In de afgelopen decennia kwam deze naar het Westen en is hier verrassend snel populair geworden. Dat komt waarschijnlijk vooral omdat Zen strikt genomen geen ‘geloof’ is. Het benadrukt dat we alleen iets van de ervaring van de Boeddha kunnen meemaken via de daadwerkelijke beoefening van meditatie. Kortom, Zen is iets wat je doet.
Deze vorm van meditatie kan ons helpen diepgewortelde misvattingen over onszelf en de wereld los te laten en een bijdrage te leveren aan een meer harmonieuze samenleving. In die zin is Zen niet alleen een individuele weg. Het is ook een beoefening die een proces van sociale transformatie op gang kan brengen. Samen met anderen mediteren kan dit proces versnellen.